Σωτήριος Καλαμίτσης

Εταιρεία Δικηγόρων

Χρονικό Όριο Ισχύος (λήξης) της Προσωρινής Διαταγής στην Εκουσία Δικαιοδοσία

Το δικαστήριο που δικάζει αίτηση εκουσίας δικαιοδοσίας μπορεί (σύμφωνα με την 781 ΚπολΔ) σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας, ύστερα από σχετικό αίτημα ή και αυτεπαγγέλτως, να εκδώσει προσωρινή διαταγή με την οποία διατάζει τα αναγκαία ασφαλιστικά μέτρα έως την έκδοση της απόφασής του (η συνηθέστερη, ίσως, περίπτωση είναι εκείνη του ορισμού με προσωρινή διαταγή προσωρινού δικαστικού συμπαραστάτη για τη διεκπεραίωση επειγουσών ενεργειών προς όφελος του προσώπου η θέση του οποίου σε δικαστική συμπαράσταση ζητείται με την αίτηση). Η έκδοση της οριστικής αποφάσεως οριοθετεί το ανώτατο κατά νόμον χρονικό όριο μέχρι το οποίο μπορεί να ισχύσει η προσωρινή διαταγή. Έτσι, ο δικαστής έχει την ευχέρεια να οριοθετήσει με άλλον τρόπο τη χρονική ισχύ της προσωρινής διαταγής, χωρίς φυσικά να μπορεί να επεκτείνει την ισχύ αυτής και πέραν της εκδόσεως της οριστικής απόφασης 1. Τέτοιες διαφοροποιήσεις υπάρχουν όταν ο δικαστής αναφέρει ρητώς πως η προσωρινή διαταγή που χορηγεί θα ισχύει μέχρι τη συζήτηση της υποθέσεως (ώστε ο δικαστής «της έδρας» να αποφασίσει την περαιτέρω ισχύ μέχρι την έκδοση της απόφασης) ή μέχρι την ορισθείσα (συγκεκριμένη) δικάσιμο και υπό τον όρο συζήτησης αυτής, ώστε σε περίπτωση αναβολής ή ματαιώσεως της συζήτησης να παύσει να ισχύει η προσωρινή διαταγή 2. Μόνο σε περίπτωση που ο δικαστής δεν προβαίνει σε σχετική διευκρίνιση η προσωρινή διαταγή ισχύει κατά το γράμμα της 781 ΚΠολΔ μέχρι την έκδοση της οριστικής απόφασης. 3 Το τελευταίο, μάλιστα, δεν είναι σύνηθες, καθώς οι Πρόεδροι Υπηρεσίας μεριμνούν, ώστε τα μέτρα που διατάζουν με την κατεπείγουσα διαδικασία της προσωρινής διαταγής να έχουν όσο το δυνατόν πιο περιορισμένη χρονική διάρκεια, προκειμένου να διαφυλαχθεί ακριβώς ο προσωρινός χαρακτήρας του ασφαλιστικού μέτρου και να αποτρέπεται ο αιτηθείς αυτό από το να ακολουθήσει διαδικασία παρέλκυσης της διαδικασίας, επωφελούμενος της ισχύος του μέτρου σε περίπτωση αναβολών και ματαιώσεων της συζήτησης 4. Ας σημειωθεί, πάντως, ότι σε περίπτωση παύσης ισχύος προσωρινής διαταγής, ο επιθυμών τη συνέχιση του ασφαλιστικού μέτρου δύναται να αιτηθεί τη διατήρηση ισχύος αυτής (π.χ. με αίτημα επ’ ακροατηρίω κατά την αναβολή της συζήτησης – όπερ σύνηθες 5) ή τη χορήγηση νέας, εφόσον εξακολουθούν να ισχύουν οι σχετικές προϋποθέσεις.

ΣΩ.Κ.Ε.Δ. 

30.10.2014

__________________________

  1. (Κράνης, εις Ερμηνεία ΚπολΔ, Αθήνα 2000, άρθρο 691, αριθμ 2 – Βαθρακοκκοίλης, Ασφαλιστικά μέτρα, Αθήνα 2012, σελ 274 – Μπέης, Πολιτική Δικονομία, τομ 14, σελ 106 – Τζίφρας, Ασφαλιστικά Μέτρα, Αθήνα 1976, σελ 39-40)
  2. ΜΠρΑθ 12084/2014 αδημοσίευτη
  3. H 781 ΚπολΔ δεν τροποποιήθηκε όπως οι αντίστοιχες περί προσωρινής διαταγής διατάξεις στη διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων – 691 παρ. 4 ΚπολΔ, -, όπου πλέον (μετά και τον ν. 4172/2013 (άρθρο 105 παρ. 2) επί αναβολής ή ματαιώσεως της συζήτησης της αιτήσεως παύει ex lege η ισχύς της χορηγηθείσης προσωρινής διαταγής (επί ματαιώσεως, μάλιστα, απαγορεύεται η χορήγησης νέας, ρύθμιση προβληματική στην πράξη, αφού η ματαίωση μπορεί να οφείλεται και σε γεγονός ανωτέρας βίας). Θα μπορούσε, φυσικά, να υποστηριχθεί ότι οι νέες ρυθμίσεις της 691 παρ. 4 ΚπολΔ εφαρμόζονται αναλογικώς και στην προσωρινή διαταγή της εκουσίας δικαιοδοσίας. Μια τέτοια θεώρηση, όμως, συνιστά επισφαλή τελολογική προσέγγιση, που δεν είναι ασφαλής).
  4. Η αποτροπή τέτοιων συμπεριφορών επιδιώκεται με τη μνημονευθείσα τροποποίηση της 691 παρ. 4 ΚΠολΔ
  5. κάτι που μοιάζει να αποκλείεται στη διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων μετά την αντικατάσταση της 691 παρ. 4 ΚΠολΔ με την 105 παρ. 2 του ν. 4172/2013