Mediation ( Διαμεσολάβηση ) στην Ελλάδα
Oρισμός-Γενικά:
Η διαμεσολάβηση είναι η υποβοηθούμενη από τρίτο άτομο διαπραγμάτευση μεταξύ δύο ή περισσοτέρων μερών με σκοπό την από κοινού εύρεση λύσης της διαφοράς εξωδίκως. Αποτελεί μία από τις εναλλακτικές μεθόδους επίλυσης διαφορών (Alternative Dispute Resolution), κατά την οποία τα μέρη οδηγούνται από μόνα τους, με την βοήθεια του διαμεσολαβητή, στην λήψη απόφασης για την επίλυση της διαφοράς τους. Ο διαμεσολαβητής είναι ένα τρίτο σε σχέση με τα μέρη πρόσωπο, το οποίο έχει επιλεγεί από αυτά και είναι ειδικά εκπαιδευμένο και κατηρτισμένο, ώστε να διευκολύνει την διαδικασία. Ουσιαστικά, διατηρεί τις ισορροπίες, ελέγχει την ροή της διαδικασίας, εξομαλύνει τις αντιθέσεις, εξασφαλίζει την ισότιμη συμμετοχή των μερών, προωθεί το διάλογο και τις διαπραγματεύσεις με σκοπό να βρεθεί η επιθυμητή λύση. Τα μέρη είναι συνήθως ελεύθερα να επιλέξουν την διαδικασία της διαμεσολάβησης, καθώς και τον διαμεσολαβητή.
Πλεονεκτήματα:
Τα πλεονεκτήματα της διαμεσολάβησης είναι πολλά, όπως π.χ. η ταχύτητα επίλυσης της διαφοράς, η αποτελεσματικότητα της καταληκτικής συμφωνίας( εφόσον είναι προϊόν της βούλησης των μερών), η αποφυγή μιας ψυχοφθόρας, μακροχρόνιας αντιδικίας, η αποκατάσταση των σχέσεων των εμπλεκόμενων μερών, το απόρρητο της διαδικασίας, η αμεροληψία-ουδετερότητα του διαμεσολαβητή, καθώς και το σχετικά χαμηλό κόστος.
Τι ισχύει στην Ελλάδα:
Στην Ελλάδα, ο θεσμός της Διαμεσολάβησης εισήχθη με το Ν. 3898/2010, με τον οποίο ενσωματώθηκε στο ελληνικό δίκαιο η κοινοτική οδηγία 2008/52/ΕΚ. Ο θεσμός της διαμεσολάβησης δε θα πρέπει να συγχέεται με τη διαδικασία της Διαιτησίας, η οποία αποτελεί άλλη μία από τις εναλλακτικές μεθόδους επίλυσης διαφορών, ενώ θα πρέπει να διακρίνεται και από τον θεσμό της δικαστικής μεσολάβησης που προβλέπεται από το άρθρο 214Β του ΚΠολΔ, ο οποίος αποτελεί μεν διαδικασία προσπάθειας επίλυσης της διαφοράς, εντός, όμως, των πλαισίων του δικαστικού συστήματος και με τη συμμετοχή δικαστή.
Ν. 3898/2010 Περιγραφή Διαδικασίας:
Σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ 2β του νόμου, ως διαμεσολάβηση νοείται διαρθρωμένη διαδικασία ανεξαρτήτως ονομασίας, στην οποία δύο ή περισσότερα μέρη μιας διαφοράς επιχειρούν εκουσίως να επιλύσουν µε συμφωνία τη διαφορά αυτή µε τη βοήθεια διαμεσολαβητή. Στη διαμεσολάβηση μπορούν να υπαχθούν όλες οι ιδιωτικού δικαίου διαφορές, εφόσον τα μέρη έχουν την εξουσία να διαθέτουν το αντικείμενο της διαφοράς. Τα μέρη συνήθως επιλέγουν ελεύθερα την υπαγωγή της διαφοράς σε διαμεσολάβηση, εκτός εάν συντρέχει κάποια από τις περιπτώσεις του άρθρου 3. Ο διαμεσολαβητής επιλέγεται είτε από τα μέρη είτε από τρίτο πρόσωπο της επιλογής τους. Η διαδικασία της διαμεσολάβησης καθορίζεται από τον διαμεσολαβητή σε συνεννόηση µε τα μέρη, τα οποία μπορούν να τερματίσουν τη διαδικασία διαμεσολάβησης οποτεδήποτε επιθυμούν. Η διαδικασία της διαμεσολάβησης έχει εμπιστευτικό χαρακτήρα και δεν τηρούνται πρακτικά. Ο διαμεσολαβητής μπορεί να επικοινωνεί και να συναντάται στο πλαίσιο της διαμεσολάβησης µε καθένα από τα μέρη. Πληροφορίες που αντλεί ο διαμεσολαβητής κατά τις επαφές αυτές µε το ένα μέρος δεν κοινολογούνται στο άλλο μέρος χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του (άρθρο 8). Επιπλέον, η διαμεσολάβηση πρέπει να διεξάγεται κατά τρόπο που να µην παραβιάζει το απόρρητο αυτής, εκτός αν τα μέρη συμφωνήσουν άλλως. Πριν από την έναρξη της διαδικασίας όλοι οι συμμετέχοντες δεσμεύονται εγγράφως να τηρήσουν το απόρρητο της διαδικασίας. Τα μέρη, εφόσον το επιθυμούν, δεσμεύονται εγγράφως να τηρήσουν και το απόρρητο του περιεχομένου της συμφωνίας, στην οποία ενδέχεται να καταλήξουν κατά τη διαμεσολάβηση, εκτός αν η κοινολόγηση του περιεχομένου της εν λόγω συμφωνίας είναι απαραίτητη για την εκτέλεση αυτής, σύμφωνα µε το άρθρο 9 παράγραφος 3. Οι διαμεσολαβητές, τα μέρη, οι πληρεξούσιοι αυτών και όσοι άλλοι συμμετέχουν στη διαδικασία διαμεσολάβησης δεν εξετάζονται ως μάρτυρες. Όλοι οι ανωτέρω δεν υποχρεούνται να προσκομίσουν σε επακολουθούσες δίκες ή διαιτησίες στοιχεία που προκύπτουν από διαδικασία διαμεσολάβησης ή έχουν σχέση µε αυτήν, παρά µόνο εφόσον τούτο επιβάλλεται από κανόνες δημόσιας τάξης, κυρίως για να εξασφαλιστεί η προστασία των ανηλίκων ή για να αποφευχθεί ο κίνδυνος να θιγεί η σωματική ακεραιότητα ή ψυχική υγεία προσώπου (άρθρο 10).
Συμφωνία (άρθρο 9):
Στην περίπτωση που η διαμεσολάβηση οδηγήσει σε συμφωνία, ο διαμεσολαβητής συντάσσει ένα πρακτικό το οποίο περιέχει τα εξής στοιχεία: το όνομα και το επώνυμο του διαμεσολαβητή, τον τόπο και τον χρόνο της διαμεσολάβησης, τα ονόματα και τα επώνυμα εκείνων που έλαβαν μέρος στην διαδικασία διαμεσολάβησης, τη συμφωνία για τη διαμεσολάβηση, βάσει της οποίας διεξήχθη η διαμεσολάβηση και τη συμφωνία στην οποία κατέληξαν τα μέρη κατά τη διαμεσολάβηση ή τη διαπίστωση της αποτυχίας της διαμεσολάβησης, καθώς και την αιτία της διαφοράς. Στο τέλος της διαμεσολάβησης, το πρακτικό υπογράφεται από τον διαμεσολαβητή, τα μέρη και τους πληρεξούσιους δικηγόρους τους. Εάν έστω ένα μέρος το ζητήσει, το πρωτότυπο κατατίθεται με επιμέλεια του διαμεσολαβητή στη γραμματεία του μονομελούς πρωτοδικείου της περιφέρειας, όπου διεξήχθη η διαμεσολάβηση. Από την κατάθεση στη γραμματεία του μονομελούς πρωτοδικείου το πρακτικό διαμεσολάβησης, εφόσον περιέχει συμφωνία των μερών για ύπαρξη αξίωσης που μπορεί να εκτελεσθεί αναγκαστικά, αποτελεί εκτελεστό τίτλο σύμφωνα µε το άρθρο 904 παράγραφος 2 εδάφιο γ΄ ΚΠολΔ.
Αμοιβή Διαμεσολαβητή (άρθρο 12):
Ο διαμεσολαβητής αμείβεται µε ωριαία αντιμισθία και για 24 κατ’ ανώτατο όριο ώρες, στις οποίες περιλαμβάνεται και ο χρόνος προετοιμασίας του για τη διαδικασία της διαμεσολάβησης. Τα μέρη και ο διαμεσολαβητής μπορούν να συμφωνήσουν διαφορετικό τρόπο αμοιβής. Η αμοιβή του διαμεσολαβητή βαρύνει τα μέρη κατ’ ισομοιρία, εκτός αν τα μέρη συμφωνήσουν διαφορετικά. Κάθε μέρος βαρύνεται µε την αμοιβή του πληρεξούσιου δικηγόρου του. Το ύψος της ωριαίας αντιμισθίας της παραγράφου 1 καθορίζεται και αναπροσαρμόζεται µε απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Σχετική νομοθεσία:
- Ν. 3898/2010
- Οδηγία 2008/52/ΕΚ
- Π.Δ. 123/2011 « Καθορισμός όρων και προϋποθέσεων αδειοδότησης και λειτουργίας φορέων κατάρτισης διαμεσολαβητών σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις»
- Υ.Α 28583 « Χορήγηση άδειας λειτουργίας φορέα κατάρτισης διαμεσολαβητών»
- Υ.Α. 109088/2011 « Διαδικασία αναγνώρισης τίτλων διαπίστευσης διαμεσολαβητών- Θέσπιση Κώδικα Δεοντολογίας Διαπιστευμένων Διαμεσολαβητών και καθορισμός κυρώσεων για παραβάσεις αυτού»
- Ευρωπαϊκός Κώδικας Δεοντολογίας Διαμεσολαβητών
- Υ.Α. 34801/2012 « Κανονισμός Λειτουργίας της Επιτροπής Πιστοποίησης Διαμεσολαβητών»
- Υ.Α. 34802/2012 « Κανονισμός Λειτουργίας της Επιτροπής Υποψηφίων Διαμεσολαβητών και καθορισμός διαδικασίας ελέγχου των Φορέων Κατάρτισης Διαμεσολαβητών και Διαπιστευμένων Διαμεσολαβητών»
- Υ.Α. 109087/2011 «Συγκρότηση Επιτροπής Πιστοποίησης Διαμεσολαβητών»
- Υ.Α. 1460/2012 « Καθορισμός αμοιβής του Διαμεσολαβητή»
- Υ.Α. 85485/2012 «Καθορισμός παραβόλων Διαμεσολάβησης»
Ελένη Παύλου 27.11.2017