Σωτήριος Καλαμίτσης

Εταιρεία Δικηγόρων

Έμμεση Εκτέλεση 946, 947 ΚΠολΔ

Τα άρθρα 946,947 ΚΠολΔ. αναφέρονται στη δυνατότητα λήψης μέτρων προς εξαναγκασμό του δυστροπούντος οφειλέτη σε πράξη, παράλειψη ή ανοχή (πράξης), στις οποίες υποχρεούται να προβεί βάσει εκτελεστού τίτλου.
Ειδικότερα, το 946 ΚΠολΔ. προβλέπει την καταδίκη σε χρηματική ποινή ή προσωπική κράτηση στην περίπτωση που πληρούνται οι ακόλουθες τρεις προϋποθέσεις:
α) υποχρέωση προς υλική πράξη (όχι νομική)
β) η πράξη να μπορεί να τελεσθεί μόνον αυτοπροσώπως από τον οφειλέτη και όχι δια τρίτου (π.χ. επίδειξη εγγράφου που έχει στην κατοχή του, ερμηνεία καλλιτέχνη, παροχή πιστοποιητικού από τον εργοδότη για το είδος και τη διάρκεια της εργασίας κ.α. 1)
γ) η τέλεση της πράξης να εξαρτάται μόνον από τη βούληση του οφειλέτη, να μην απαιτείται,δηλαδή, η σύμπραξη τρίτου.

Η καταδίκη είναι υποχρεωτική για το δικαστήριο, εφ’ όσον διαπιστώσει τη συνδρομή των ανωτέρω και μάλιστα λαμβάνει χώραν αυτεπαγγέλτως (ανεξαρτήτως της διατυπώσεως ή μη σχετικού αιτήματος από τον δανειστή) και παραλλήλως προς την καταδίκη σε εκτέλεση της πράξεως [Ολ.ΑΠ 2/1995-Δ/νη 36/583, ΕΑ 5554/1987-Δ/νη 30/796, ΕΑ 9591/1987-Δ/νη 30/773] 2. Η άρνηση επιχείρησης της τελευταίας αποτελεί την αίρεση για την ενεργοποίηση της διαδικασίας επιβολής του μέτρου εξαναγκασμού. Κατόπιν, δηλαδή, της επιδόσεως του αντιγράφου του απογράφου 3 που επιτάσσει την εκτέλεση και της άπρακτης παρόδου της νομίμου προθεσμίας (3 ημέρες κατά το 926), είναι δυνατή η επίσπευση της εκτέλεσης και ως προς τη χρηματική ποινή ή την προσωπική κράτηση απλά με την επίδοση νέας επιταγής (σε αντίγραφο του απογράφου της ίδιας απόφασης) 4 και τη συνήθη διαδικασία των 951 επ. ή 1047 επ. αντίστοιχα. Νέα δικαστική απόφαση που να βεβαιώνει τη μη συμμόρφωση του οφειλέτη προς την προηγούμενη καταψηφιστική απόφαση δεν απαιτείται, όπως προκύπτει από το γράμμα του άρθρου 946 και την αντιπαράθεσή του προς το 947 (βλ. πκ.) [Ολ.ΑΠ 2/1995 5, ΕΑ 5554/1987, ΕΑ 9591/1987, που απορρίπτουν μάλιστα τις σχετικές αγωγές προς βεβαίωση της παραβάσεως] 6.

Η ρύθμιση του 947 ΚΠολΔ διαφοροποιείται από εκείνη του 946 ΚΠολΔ καταρχάς στο ότι προϋποθέτει υποχρέωση παράλειψης ή ανοχής και όχι πράξης. Προκειμένου, όμως, να χωρήσει εκτέλεση του μέτρου εξαναγκασμού σε περίπτωση μη συμμόρφωσης είναι αναγκαία και η έκδοση αποφάσεως που τη βεβαιώνει 7, και η οποία αποτελεί τον απαιτούμενο εκτελεστό τίτλο. Αυτό προκύπτει από τη διατύπωση του 947, παρέχοντας, έτσι, ένα επιχείρημα a contrario υπέρ της απουσίας τέτοιας προϋπόθεσης στο 946. (Εξάλλου, υποστηρίζεται πως η διαδικαστική αυτή απόκλιση των δυο άρθρων διαφαίνεται και από τη χρήση διαφορετικών ρημάτων, «καταδικάζει» και «απειλεί», βλ.Ολ.Α.Π. 2/1995). Επομένως, η διαδικασία του 947 περιλαμβάνει δύο στάδια: το πρώτο με βάση τον τίτλο που αξιώνει παράλειψη ή ανοχή και το δεύτερο με βάση τη βεβαιωτική τής μη συμμορφώσεως απόφαση.

Συμπερασματικά, τονίζεται ότι για την εφαρμογή του 946 αρκεί μια και μόνη απόφαση (η αρχική), αφού η άρνηση τέλεσης της πράξης δε χρειάζεται άλλη βεβαίωση πέραν της παρόδου της τριημέρου προθεσμίας του 920, ενώ για την εφαρμογή του 947 υφίσταται η πρόσθετη προϋπόθεση της αποφάσεως που πιστοποιεί την άρνηση παράλειψης ή ανοχής (σαφής η αντιπαράθεση των δύο άρθρων στην ΕΑ 5554/1987).

Νίκος Καλαμίτσης
19.05.2005

_____________________________

  1. Γέσιου-Φαλτσή Π.,Αναγκαστική Εκτέλεση,Εκδ.Σάκκουλα,Αθήνα,1983,τ.2,σ.54
  2. Ζήτημα προκύπτει στην περίπτωση παραλείψεως του δικαστηρίου να περιλάβει στην απόφασή του και καταδίκη σε μέσο εξαναγκασμού,παρά την σχετική υποχρέωσή του. Κρατεί η άποψη υπέρ του αποκλεισμού της δυνατότητας επανόδου του δανειστή με αυτοτελές αίτημα. Μόνον διόρθωση της απόφασης για ελλιπή διατύπωση του διατακτικού μπορεί να ζητηθεί,κατά το 315 Κ.Πολ.Δ.(Γέσιου-Φαλτσή Π.,ο.π.,σ.56 και Βαθρακοκοίλη Β.,Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας-Ερμηνευτική και Νομολογιακή Ανάλυση,τ.Ε,σ.551).
  3. Μόνο καταψηφιστική απόφαση μπορεί να αποτελέσει τη βάση της εν λόγω εκτέλεσης.Αποκλείονται έτσι όλοι οι υπόλοιποι εκτελεστοί τίτλοι.(βλ. Μπρίνια Ι.,Αναγκαστική Εκτέλεση,αρ,946,παρ.221,σ.616)
  4. Νικολόπουλος Γ.,Αναγκαστική Εκτέλεση,Εκδ.Αντ.Ν.Σάκκουλα,Αθήνα,2002,σ.162επ.
  5. «Δεν υφίσταται στάδιο βεβαιώσεως της παραβιάσεως της αποφάσεως ούτε καταδίκης-με νέα απόφαση-στη χρηματική ποινή ως προς την οποία υπάρχει ήδη καταδικαστική απόφαση.»,Ολ.Α.Π. 2/1995
  6. Βαθρακοκοίλης Β.,ο.π.,τ.Ε,σ.551
  7. Η απόφαση αυτή δεν είναι δυνατόν να θέτει καθ’οιονδήποτε τρόπο υπό αμφισβήτηση την υποχρέωση,που συνιστά αφετηρία της εκκινηθείσης εκτέλεσης.Μόνον σε βεβαίωση της μη εκπλήρωσής της μπορεί να συνίσταται.(Νομική Βιβλιοθήκη,Αναγκαστική Εκτέλεση,τ.3,σ.2635)